Toen schrijver Don Bloch en ik in 1996 Adventures in Cross-Casting lanceerden, wist ik dat wij voor een uitdaging stonden waar grenzen zouden worden overschreden. Het idee om acteurs te fotograferen die karakters van het andere geslacht zouden kiezen en nabootsen ging voorbij dan de conventionele geslachtscodes voor zowel het publiek als de meeste acteurs.
In Gender Monologues kom ik terug op dit concept, maar deze keer met het bewegende beeld. Zes Braziliaanse en Nederlandse acteurs kiezen zes minuten durende monologen die oorspronkelijk zijn geschreven voor iconische personages van het andere geslacht. Deze worden vol overtuiging gespeeld en gefilmd. Toen we acteurs vroegen welke rol het andere geslacht ze het liefst wilden spelen, heeft het hun tot diep nadenken gebracht. Sommigen stortten zich in nieuwe fantasieën, voor anderen was het en lang gekoesterde droom; we hebben het vrijgegeven.
Wij veronderstelden dat de acteurs en actrices voornamelijk rollen zouden kiezen uit klassieke theaterstukken, maar het was lang niet altijd zo. Ik kan echter wel zeggen dat de keuzes diep liepen. Een aantal acteurs wensten een uitvoering na te streven die grote indruk op hen had gehad. Of zij werden geleid door die gevoelens die een acteur toonde in een specifieke rol, niet door de rol in het abstracte. Anderen gingen voor alter ego's. Anderen… Maar kijk zelf maar, zou ik zeggen.
Wat echter zonder uitzondering gebeurde, was dat de acteurs een zekere mate van geduld, nieuwsgierigheid, inzet en verwondering toonden die zeer indrukwekkend waren. Ze namen de tijd om hun transformaties te bereiken en kijken naar zichzelf in de spiegel, terwijl de make-up en kostuums hen verder van zich af trokken tot dat: "Ja, dit is het!" - het moment van herkenning kwam aan.
Het is hetzelfde sleutelmoment die ik ken tijdens het nemen van mijn portretten die ik na zoveel jaar nog steeds moeilijk kan uitleggen. Tijdens de uitwisseling met de geportretteerde wordt ik geraakt, en in dat korte seconde probeer die intensiteit, door de lens heen, te vangen.
Zes schermen, zes videoportretten, zes verschillende stemmen, zes kijkers. Tussen stilte en gesproken monologen wordt de intrinsieke spanning van grenszones opnieuw gedefinieerd en omgezet in een poëtische oefening van veronderstelde interactie. Terwijl een van hen spreekt, wachten de anderen, kijken ze en luisteren ze. Sommigen zeggen dat de voornaamste functie van theater is om ons te confronteren met onze beperkte dagelijkse realiteit. Het beidt ons de kans om meerdere identiteiten in ons bestaan te ervaren. Beide impulsen zijn aanwezig in deze installatie.
Tussen theater en video, literatuur en fotografie, stem en beweging, Brazilië en Nederland, herkennen wij in dit project het enorme potentieel om een interculturele dialoog tot stand te brengen die zich uitbreidt naar andere continenten om een nog rijkere diversiteit aan monologen te bouwen. Het streven van dit werk is om een bredere perceptie te bieden die voorbij de beperkingen van binaire denken gaat en confronteert de groeiende discriminerende houding van de samenleving. De verbeelding wordt bevrijd om het natuurlijke bereik van genderdiversiteit en vloeibaarheid te verkennen. De gekozen monologen zijn samengesteld uit klassiekers en geïnspireerd op memorabele lijnen van iconische personages en figuren uit een diversiteit van cultuuren. Tot nu toe bestaat onze cast uit: Assepoester,Martin Luther King Jr., Antonin Artaud, Maria Cecilia Nachtergaele, Lyubov Andreievna, Hamlet, Malcolm X, Mariluyn Monroe en James Baldwin. Dit zijn portretten van onze tijd; speeches en visies die onthullende gedachten en diepe gesprekken oproepen over identiteit, revolutie en verlangen.
Diana Blok, Rio de Janeiro, 2016
